Therapie bij borstkanker patiënten

Borstkanker is steeds beter te behandelen, dat biedt perspectief voor de toekomst, maar de weg naar genezing is geen gemakkelijke. De behandelopties zijn lichamelijk en geestelijk uitputtend, voor de meeste mensen is sporten wel het laatste waar ze op dat moment aan denken. Toch kan het meer opleveren dan het kost.

Sporten als medicijn tegen bijwerkingen

Er is veel onderzoek gedaan naar de positieve en negatieve effecten van sport op het verloop van een behandeltraject bij borstkanker. De uitkomsten stemmen positief. Sporten kan van grote meerwaarde zijn voor het welbevinden tijdens en na de behandeling.

Chemotherapie en sport

Bij chemotherapie worden celdodende of celdeling-remmende medicijnen toegediend. De tumorcellen worden aangevallen, maar ook de gezonde. Naast de zichtbare gevolgen (zoals haaruitval), is een allesoverheersende vermoeidheid vaak het gevolg van deze behandeling.

Uit wetenschappelijke studies blijkt dat sporten tijdens chemotherapie een erg gunstig effect heeft op de bijwerkingen. Het zorgt ervoor dat vermoeidheid afneemt en dat de schade aan spieren beperkt blijft. Dat op zich is al winst, maar er zijn nog meer voordelen:

  • Vermindering van het aantal bijwerkingen en de ernst ervan.
  • Toename van zelfvertrouwen en concentratievermogen.
  • Verbetering van slaapkwaliteit.
  • Afname van depressieve klachten

Radiotherapie en sport

Bij radiotherapie, ook wel bekend als bestraling worden dode kankercellen vernietigd waardoor gezond weefsel zich weer kan herstellen. Een behandeling met bestraling kost het lichaam veel extra energie, de meeste mensen die deze behandelvorm ondergaan ervaren dan ook ernstige vermoeidheid.

Vaak leidt bestraling tot beschadiging van de huid, dit kan een belemmering vormen om te sporten. Toch blijkt uit diverse studies dat er wel een goede reden is om passende vorm van beweging te zoeken: het vermindert vermoeidheidsklachten.

Wil je een afspraak inplannen?
Benieuwd naar onze tarieven?
Wie vergoedt wat?

Sporten na een operatie

Wie net een operatieve behandeling heeft ondergaan krijgt leefregels mee die bewegen bemoeilijken. Toch is het wel belangrijk om zo snel mogelijk na een operatie (bijvoorbeeld borstamputatie) het sporten/bewegen weer geleidelijk op te pakken. Een goed passende (medische) sportbeha is dan wel een must.

 

“Uiteraard doe ik minder met mijn rechterarm door de operatie, maar door die drain kreeg ik een soort rare, stijve houding. Ik merkte al heel snel dat ik meer moest gaan doen met mijn rechterarm om een frozen shoulder en andere ongemakken te voorkomen. Als ik mijn rechterarm 10 keer tot 90 graden optilde, ging hij al verzuren. Bizar. Zo snel als je spiermassa zich afbreekt.”

 

Als je een borstamputatie (of andere operatie) hebt ondergaan ontwikkel je vrijwel altijd seroom.  Seroomvocht moet niet verward worden met lymfevocht. Het is wondvocht dat zich ophoopt in het operatiegebied, hierdoor ontstaat een verdikking. In veel gevallen verdwijnt dit vocht op korte of langere termijn vanzelf. Een oedeem(fysio)therapeut kan hier verlichting bieden. Door het afvoeren van seroomvocht is de basis voor wondgenezing beter waardoor sneller kan worden gestart met sporten.

Het nut van sporten bij immunotherapie

In de strijd tegen borstkanker wordt soms immunotherapie ingezet. Bij deze medicamenteuze behandeling wordt niet de tumor, maar het afweersysteem van de patiënt behandeld. Het idee is dat als je afweercellen een handje helpt, ze in staat zijn om kankercellen te herkennen én te vernietigen.

Zoals iedere behandelvorm kent ook immunotherapie bijwerkingen. Zo kunnen bepaalde middelen een schadelijk effect hebben op de hartspier, met een verminderde hartfunctie tot gevolg. Het risico hierop is verhoogd wanneer deze behandeling plaatsvindt in combinatie met chemotherapie. Sporten is in dat geval erg belangrijk. Goede begeleiding des te meer, dat blijkt uit dit praktijkvoorbeeld:

 

“Door de chemotherapie in combinatie met Trastuzumab / Herceptin (immunotherapie) kan je hartfunctie minder worden. Dat is bij mij het geval. Dat houdt in dat ik veel sneller buiten adem ben. Dat is dus niet alleen conditioneel, maar ook door die verslechterde hartfunctie. Als bij een gezond iemand de hartslag 111 is, is die van mij 131! Vandaar dat ik veel sneller hijg en buiten adem ben. Dat vind ik niet prettig. Want dat ben ik niet gewend. Ik voel me dan echt als iemand die voor het eerst in zijn leven sport. Zo voel ik mij nu toch, nu ik weer alles moet opbouwen. Alhoewel ik merk dat mijn lichaam snel weer went aan het sporten. Dat is toch het voordeel van dat ik altijd gesport heb. Maar dat gehijg… bah! Het rotte is dat ik nog een jaar lang die Herceptin krijg iedere drie weken. Voorlopig zal ik daar dus last van blijven houden. Dat is shit, maar ik hoop maar dat het tijdelijk is en ik niet voor de rest van mijn leven een verminderde hartfunctie overhoud.”

Therapie borstkanker fysio jansen deurne

Gewichtsschommeling voorkomen

Vraag mensen te denken aan een ‘kankerpatiënt’, en ze visualiseren een vermagerd persoon. Toch is in de meeste gevallen het tegendeel waar voor mensen met borstkanker. Uit een onderzoek dat werd uitgevoerd door Borstkankervereniging Nederland blijkt dat slechts 12% afvalt. 22% blijft op gewicht en maar liefst 66% komt aan.

Met name wanneer chemotherapie en immunotherapie worden gecombineerd, ligt gewichtstoename op de loer. De lichaamssamenstelling verandert, omdat vetcellen minder energie verbruiken dan spiercellen, maakt spierweefsel plaats voor vetweefsel.

Ook hier weer biedt sport uitkomst. Door aan krachttraining te doen zal de afname van het spierweefsel beperkt blijven, de ruststofwisseling blijft hierdoor op peil waardoor er minder verandering in het gewicht optreedt. Los van dat dit fysiek gezonder is, is het ook psychisch van wezenlijk belang. Vrouwen met borstkanker zien hun lichaam veranderen. Ze verliezen vaak hun haar door de chemo en moeten één of beide borsten missen, evenredig hiermee neemt hun gevoel van vrouwelijkheid en zelfwaardering af. Toename in gewicht maakt dat iemand met kanker zich nóg minder de persoon van voor de ziekte voelt. Daphne schrijft over hoe dat voor haar is:

 

“Zoals ik al eerder schreef ben ik door de chemo 12 kilo aangekomen. Ik ben nog steeds 10 kilo te zwaar. Er is met moeite 2 kilo afgegaan. Ook daar zijn vaak verkeerde ideeën over. De meeste mensen denken dat je van chemotherapie afvalt. Ik dacht dat zelf ook. Dat leek mij het enige voordeel van chemo :-).”

“Soms kan chemotherapie juist zorgen voor extra trek. Ik had dat met name bij mijn eerste drie kuren. Ik heb nog nooit zo’n grote behoefte aan bananen en koolhydraten gehad! :-). Terwijl ik gewend was koolhydraatarm te eten. Als ik misselijk werd moest ik eten. Dan werd het minder.”

“Ik vind echt het shitte aan deze ziekte dat je zoveel extra ongemakken erbij krijgt. En dat je uiterlijk volledig op de schop gaat als je chemo moet. Soms denk ik wel eens: had ik maar kotsend boven de pot gehangen. Dan was ik niet zoveel aangekomen. Maar dat mag ik natuurlijk niet zeggen. Al die vrouwen (en mannen) die zooooo ziek zijn geweest, doe ik daarmee tekort. Zo bedoel ik het niet. Ik wil hier alleen mee aangeven dat dat overgewicht er óók nog eens bijkomt. En hoe erg ik dat vind. Uiteraard ben ik dankbaar dat ik niet tot kotsend toe ziek ben geweest.”

Laat je begeleiden, voorkom extra lijden

Het is duidelijk; sporten is van toegevoegde waarde voor de kwaliteit van leven. Voor, tijdens én na het borstkankertraject. Hoewel verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat het veilig is om te sporten tijdens het behandeltraject van borstkanker, is het wel zaak om bewust om te gaan met de signalen van het lichaam. Belasting en belastbaarheid moeten niet té ver uit elkaar liggen. Een (gespecialiseerd) fysiotherapeut is de aangewezen persoon om hieraan richting te geven.

In het derde artikel uit onze reeks over borstkanker lees je over de nasleep van de ziekte en wat de (oedeem)fysiotherapeut hierin kan betekenen.

Revalidatie begeleiding Deurne bij herstel na COVID-19