Een operatie is één van de meest gebruikte behandelingen bij kanker. In de meeste gevallen is deze ingreep bedoeld om iemand van de ziekte te genezen. Een arts snijdt de tumor en omliggend weefsel weg, dat wegnemen van omliggend weefsel is nodig om de kans zo groot mogelijk te maken dat ook echt alle kankercellen weg zijn.
Er zijn natuurlijk diverse vormen van kanker en dat geldt dus ook voor de operaties. De hieronder beschreven operaties zijn veelvoorkomend.
Als prostaatkanker alleen in je prostaat zit, is een operatie vaak een goede optie. De gehele prostaat en zaadblaasjes worden weggehaald, in sommige gevallen worden ook de lymfeklieren weggenomen. Deze operatie wordt uitgevoerd met een operatierobot en heet officieel radicale prostectomie.
Als je lichamelijke conditie slecht is of als vooraf al duidelijk is dat niet de gehele prostaat weggehaald kan worden, dan is een operatie meestal niet de optie waarvoor gekozen wordt. Je arts zal dan andere behandelvormen met je bespreken.
Een prostatectomie wordt onder algehele narcose uitgevoerd. Om de prostaat te verwijderen zal ook een stukje van de plasbuis verwijderd moeten worden. Dit kan leiden tot ongewild urineverlies. Ook kunnen de zenuwen en bloedvaten beschadigd raken waardoor erectieproblemen ontstaan.
De prostaat kan verwijderd worden via een kijkoperatie of een openbuikoperatie. In verreweg de meeste gevallen wordt gekozen voor het eerste.
Natuurlijk is het niet zonder gevolgen om de prostaat te verwijderen, het orgaan zat er natuurlijk niet voor niets. Veelvoorkomend zijn:
Na de operatie is het belangrijk om de bekkenbodemspieren te trainen zodat urineverlies voorkomen of beperkt wordt. Hiervoor kan je een afspraak maken met en bekkenfysiotherapeut.
Indien mogelijk verwijderd de chirurg het deel van de dikke darm met daarin de tumor. De omliggende lymfeklieren worden meestal ook meegenomen. Doel van de operatie is meestal volledige genezing.
Een darmoperatie kan via een grote incisie gedaan worden of via een kijkoperatie. Afhankelijk van verschillende factoren zal de arts bepalen welke optie het meest passend is.
Soms wordt er meer weggehaald dan alleen het gedeelte van de darm waar de tumor zit. Hiervoor zijn verschillende redenen:
Wanneer het beoogde weefsel verwijderd is, hecht de arts de twee uiteinden van de darm weer aan elkaar, die verbinding noem je anastomose. Helaas zijn er ook gevallen waarbij dit niet mogelijk is in dat geval is een stoma de enige oplossing.
Een stoma kan ook worden aangelegd als tijdelijke oplossing. Bijvoorbeeld wanneer een spoedoperatie nodig is om een verstopping door de tumor op te lossen.
Een darmoperatie is ingrijpend. Naderhand kun je last krijgen van complicaties zoals een nabloeding, infectie, misselijkheid, verstopping of lekkage.
Een operatie bij borstkanker kan een volledige amputatie inhouden of borstsparend zijn. In ongeveer twee-derde van de gevallen is een borstsparende operatie mogelijk. Alleen het gedeelte met de tumor wordt dan weggehaald, de rest blijft behouden.
Om vast te stellen of een borstsparende operatie mogelijk is, spelen diverse factoren mee.
Het kan zo zijn dat je arts je de keuze voorlegt tussen amputatie of borstsparend. Dat kan een lastige keuze zijn waarvoor je ook echt even de tijd moet nemen om de voors en tegens af te wegen. Praat met mensen en lees je in.
Voor een borstsparende operatie ga je onder volledige narcose. De chirurg maakt een snede in je huid, hierdoor worden de tumor en het omliggende weefsel verwijderd. De vorm van de borst wordt zo veel mogelijk hersteld tijdens de operatie. Deze ingreep duurt meestal 40 minuten tot anderhalf uur. Als de tumor goed voelbaar is, neemt de chirurg deze op gevoel of met behulp van echografie weg, niet goed voelbare tumoren worden vooraf gemarkeerd.
Het weggenomen weefsel wordt altijd onderzocht door een patholoog. Het is belangrijk dat de randen van het weggenomen weefsel schoon zijn, als dit het geval is dan is de tumor succesvol verwijderd. Wanneer de snijranden niet schoon zijn, dan is bestraling of een tweede operatie nodig. Afhankelijk van deze en andere uitkomsten van de patholoog wordt de verdere behandeling bepaald.
Hoelang het herstel na een borstsparende operatie duurt is niet zo goed te zeggen. Het hangt af van zaken als leeftijd, conditie en historie. In de eerste weken kan de wond pijnlijk zijn door zwelling, die klachten verdwijnen op termijn vanzelf weer. Zoals bij iedere operatie is er ook een kans op complicaties, denk hierbij aan nabloeding of infectie. Als er ook schildwachtklieren zijn weggehaald, dan kan er ook een tijdelijke ophoping van wondvocht (seroom) ontstaan. Wanneer ook een okselkliertoilet gedaan is, dan is de kans aanwezig dat je lymfoedeem gaat ontwikkelen.
Omdat er bij baarmoederkanker een grote kans is dat er uitzaaiingen zijn, worden meestal ook de eierstokken en eileiders verwijderd.
De operatie kan op verschillende manieren plaatsvinden. In de meeste gevallen wordt gekozen voor een kijkoperatie, waarbij de baarmoeder via de vagina verwijderd wordt. Soms kan dit niet omdat de baarmoeder te groot is, dan gaat het via een snee in de buik die loopt van het schaambeen naar de navel.
Nog een vorm van opereren is de stadiëringsoperatie. Deze kan worden gedaan bij agressieve tumoren. Behalve baarmoeder, eierstokken en eileiders worden dan ook nog een aantal lymfeklieren, stukjes van het vetschort en buikvlies en een stukje van het steunweefsel rond de baarmoeder verwijderd. Via deze weg wordt duidelijk of de tumor al buiten de baarmoeder gegroeid is of uitgezaaid.
Als de kanker is doorgegroeid naar de baarmoederhals, dan is een wat uitgebreidere operatie nodig. Dit is bijna altijd een open operatie zodat de arts de hele buik kan bekijken. Er wordt een uitgebreid scala aan weefsels weggehaald.
Er is een kleine kans op complicaties bij een baarmoeder operatie. Daarbij kan je denken aan wondinfectie, trombose, longontsteking of een nabloeding. Andere gevolgen kunnen zijn dat je je minder vrouwelijk voelt of dat je beleving van seksualiteit verandert. In sommige gevallen werkt je blaas minder goed, dat is meestal tijdelijk. Wat sowieso gaat gebeuren is dat je in de overgang komt als je die nog niet doorlopen had. Wanneer er ook lymfeklieren verwijderd zijn, is er kans op oedeem in de onderbuik.
In de meeste gevallen is na deze operatie geen behandeling meer nodig, maar soms ook wel. Je arts zal de overwegingen met je bespreken.
Als longkanker nog niet is uitgezaaid, is vaak een operatie mogelijk. De chirurg haalt dan de hele long of en deel daarvan weg. Een operatie bij longkanker is alleen zinvol als de hele long weggehaald kan worden, de tumor mag dus niet zijn doorgelopen in de omliggende weefsels. Voorwaarde om geopereerd te kunnen worden is bovendien dat je conditie goed genoeg is en dat je longen nog goed werken. Je zult dus voorafgaand een longfunctieonderzoek krijgen.
Grofweg zijn er drie soorten longoperaties denkbaar; die waar een stukje wordt weggehaald, die waar een groot deel wordt weggehaald en die waar een hele long wordt weggehaald. De ingreep kan open plaatsvinden of via een kijkoperatie. In vrijwel alle gevallen wordt na afloop een drain geplaatst om wondvocht en overtollige lucht af te voeren. Deze drain blijft meestal een paar dagen zitten.
Na de operatie onderzoekt de patholoog het tumorweefsel, zo komt informatie beschikbaar over het stadium van de kanker en wordt bepaald of er nog aanvullende behandeling nodig is.
Herstellen van een longoperatie duurt meestal een paar maanden. Natuurlijk speelt de uitgebreidheid van de ingreep hierbij een rol. Pijn wordt zo veel mogelijk onderdrukt met medicatie en je krijgt ademtechnieken aangeleerd zodat zich geen slijm ophoopt in de longen.
Naast de standaard complicaties die kunnen optreden bij een operatie kan een longoperatie leiden tot luchtlekkage. Dat komt doordat het dunne vlies dat om de longen heen ligt beschadigd raakt. Zo’n defect herstelt zich in de meeste gevallen vanzelf weer. Ook komen hartritmestoornissen en slijmproppen in de luchtwegen voor. Voor dat laatste kan je terecht bij de fysiotherapeut.
Welke operatie je ook ondergaat, ingrijpend is het hoe dan ook. Los van het gegeven dat je ziek bent, is chirurgisch ingrijpen sowieso een aanslag op je lichaam. Het is goed om zo fit mogelijk een operatie in te gaan, dat komt je van pas tijdens je herstel. Consulteer al voor je geopereerd wordt een oncologie fysiotherapeut, die helpt je zowel voor als na de ingreep op weg.
Om mensen met een oncologische klacht effectieve en veilige fysiotherapie te kunnen bieden, is inhoudelijke kennis van de ziekte erg belangrijk. De ontwikkelingen rondom kanker gaan snel, daarom zorgen wij ervoor dat onze kennis up to date blijft. Dat doen we door scholing en actieve deelname aan netwerken, zo kunnen we altijd behandelen volgens de meest recente inzichten.
Voor oncologische revalidatie kan je bij Fysio Jansen terecht bij Lise, Rachel, David en Inge. David en Rachel hebben de opleiding Oncologische Revalidatiewetenschappen succesvol afgerond, terwijl Lise en Inge hun masteropleiding Oncologiefysiotherapie hebben voltooid. Ze zijn aangesloten bij Oncozorg Deurne, FyNeOn, Onconet en ISOZZon.
Oncozorg Deurne is een samenwerkingsverband tussen uiteenlopende lokale zorgprofessionals met aandachtsgebied oncologie. Samen zorgen we ervoor dat we jou een compleet pakket kunnen bieden, maar natuurlijk heeft niet iedereen alles nodig. Wat nodig is, bepalen we op basis van onze ervaring en inschatting maar in overleg met jou.
Deel deze pagina
