Chemotherapie als behandelvorm

Chemotherapie is een veelvoorkomend behandelonderdeel in de strijd tegen kanker. Iedereen heeft er wel eens van gehoord, maar weet je wat het écht inhoudt. Wat doet de behandeling? Wat zijn de mogelijke bijwerkingen? Heb je daar zelf invloed op? Op deze en andere vragen krijg je antwoord in deze blog.

Het doel van chemotherapie is kankercellen doden of hun celdeling remmen. Als dit slaagt kan de kanker genezen of kan de tumor kleiner worden. Bij de één werkt chemotherapie heel goed, bij een ander wat minder en bij weer een ander heeft het nauwelijks of slechts een tijdelijk effect. Vooraf is niet goed te voorspellen of chemotherapie aanslaat. Als je arts je iets vertelt over de kans van slagen, dan is die informatie gebaseerd op de gemiddelde cijfers. Geen garantie dus, maar een indicatie.

Hoe weet je of de chemotherapie aanslaat?

Het lastige met chemo is dat je niet echt aan je lichaam kunt voelen of het aanslaat. Sommige mensen denken dat het een goed teken is om veel bijwerkingen te hebben, maar dit staat echt helemaal los van de werking. Heb je veel last? Dan betekent dit niet automatisch dat de chemotherapie goed werkt. Merk je er weinig van? Dan wil dat niet zeggen dat de chemotherapie geen invloed heeft op de ziekte.

Eigenlijk weet je alleen of de chemo aanslaat na onderzoek door een arts. Meestal wordt zo’n controle afspraak na een aantal behandelingen gepland, de arts heeft diverse middelen ter beschikking om te kijken naar het effect.

  • met een CT-scan, MRI-scan of PET-scan
  • door bepaalde stofjes in het bloed te meten (tumormarkers)
  • met een lichamelijk onderzoek

Waarom werkte de chemo eerst wel maar later niet meer?

Helaas zijn kankercellen bijzonder slim. Ze zijn gericht op overleven en om dat te bereiken kunnen ze van gedaante wisselen als ze bedreigd worden. Het kan hierdoor zomaar gebeuren dat de medicijnen die je krijgt toegediend tijdens een chemobehandeling ineens niet meer aanslaan. Simpelweg doordat ze de kankercellen niet meer herkennen.

Chemotherapie | Behandelonderdeel in de strijd tegen kanker

Wat als de chemo helemaal niet aanslaat?

Als uit het onderzoek van de arts blijkt dat de chemobehandeling niet of veel te weinig aanslaat kan dat een enorme klap zijn. Soms is het mogelijk om een andere vorm van chemo aan te bieden, anders wordt uitgeweken naar een alternatieve therapievorm, in uiterste gevallen kan blijken dat behandeling niet meer mogelijk is, dat is het worst case scenario.

Chemotherapie | Behandelonderdeel in de strijd tegen kanker

Bijwerkingen van chemotherapie

Er zijn verschillende medicijnen die je toegediend kunt krijgen tijdens een chemokuur. Ieder middel heeft weer andere bijwerkingen. Je arts zal je vertellen wat je kunt verwachten, maar dit betekent niet dat je ook alle bijwerkingen krijgt.

Regelmatig voorkomende bijwerkingen zijn vermoeidheid, conditionele achteruitgang, misselijkheid, haaruitval, tekorten in bloedcellen, diarree, verstopte darmen, problemen met mond en tandvlees, veranderde menstruatie, aankomen of afvallen, verandering in reuk en smaak en neuropathie.

Merk je tijdens je chemobehandeling een verandering op waarvan je denkt dat dit een bijwerking is, bespreek dit dan met je arts.

Zo fit mogelijk de behandeling in

Dat chemotherapie een aanslag op je lichaam is, is geen verrassing. Je krijgt een middel toegediend dat meer dan alleen je zieke cellen aanvalt. Om de kans op succes te vergroten, is het belangrijk om zo fit mogelijk aan de behandeling te beginnen.

Fitheid gaat eigenlijk om twee zaken; je lichamelijke conditie en je geestelijke conditie. Je kunt zelf een aantal dingen doen om hieraan te werken:

  • kom in beweging/ga trainen
  • eet gezond en heb extra aandacht voor eiwitten
  • stop met roken
  • drink geen alcohol
  • probeer stress en emoties te beperken of reguleren

Natuurlijk zijn deze punten allemaal gemakkelijker gezegd dan gedaan als je weet dat je kanker hebt en misschien al midden in het energievretende behandeltraject zit. Het is volkomen logisch als je jezelf niet kunt motiveren om bovenstaande dingen te doen. Misschien verandert het iets als je een professional naast je hebt staan.

Er zijn verschillende zorgverleners die je kunnen helpen. Denk hierbij aan een oncologiefysiotherapeut, -diëtist of -psycholoog. Ook de huisarts of praktijkondersteuner kunnen een helpende hand bieden.

Wist je dat er ook pre-revalidatieprogramma’s zijn waarbij verschillende zorgverleners de handen ineen slaan om jou te begeleiden bij het opbouwen van je conditie?

Trainen tijdens chemotherapie

Het klinkt je misschien onwerkelijk in de oren, maar ook trainen tijdens een chemotraject is een heel goed idee. Als je tijdens de behandeling zo fit mogelijk blijft heeft dat verschillende voordelen:

Bewegen en trainen tijdens chemotherapie heeft verschillende voordelen:

  • Je houdt je conditie en je spiermassa op peil. Logisch, maar vooral heel functioneel
  • Je hebt minder last van bijwerkingen. Met name vermoeidheid wordt minder vaak ervaren door mensen die wel trainen in vergelijking met mensen die dit niet doen.
  • Je herstelt sneller na chemotherapie. Je hoeft van minder diep te komen en hebt zoveel mogelijk van je mogelijkheden behouden. Wat niet weg is hoef je ook niet terug te winnen.
  • Je slaapt beter. Dat komt doordat je door beweging stoffen als endorfine en dopamine aanmaakt.
  • Je voelt je beter. Eigenlijk is dit een optelsom van al het bovenstaande.

Mocht het niet tot de mogelijkheden behoren om naar een sportschool of fysiotherapeut te gaan, weet dan dat je ook thuis oefeningen kunt doen of eenvoudigweg gaan wandelen of fietsen.

Wil je een afspraak inplannen?
Benieuwd naar onze tarieven?
Wie vergoedt wat?

Voeding, supplementen of medicatie en chemotherapie

Er zijn medicijnen, kruidenproducten, voedingsmiddelen en vitamines die invloed hebben op de werking van chemotherapie. Ze kunnen ervoor zorgen dat de werking van het toegediende middel minder of juist sterker wordt, behalve op de werking kan dit ook invloed hebben op de bijwerkingen.

Wat betreft medicatie is het belangrijk om met je arts of apotheker te overleggen, zij weten precies wat er eventueel aangepast moet worden aan je bestaande medicijninname. Twee veelgebruikte kruiden (al dan niet in supplementvorm) waarvan bekend is dat je ze beter niet kunt gebruiken als je een chemobehandeling ondergaat zijn Sint-Janskruid en kurkuma, maar er zijn nog veel meer risicodragers. Laat je hierover goed voorlichten door je arts of een diëtist.

Omgang met huisdieren

Waar je misschien niet meteen aan denkt als je een chemobehandeling ondergaat is het contact dat je met je huisdieren hebt. Klinkt ook best onlogisch misschien, want juist als je je rot voelt wil je jouw steun en toeverlaat graag knuffelen. Toch is enige voorzichtigheid wel geboden want huisdieren dragen soms veel ziekteverwekkers bij zich, niet zo handig op het moment dat jouw weerstand verlaagd is.

Wanneer je weet dat er een chemobehandeling voor je op het menu staat is het raadzaam om jouw huisdieren bij de dierenarts te laten controleren en eventueel vaccineren. Ook kan je ze uit voorzorg een middel geven tegen vlooien, teken en wormen.

Zit je middenin je chemokuur, wees er dan extra alert op dat je telkens nadat je je dier hebt aangeraakt je handen goed wast. Ook het aanraken van diervoeding is geen goed idee, hierin kunnen namelijk ziekteverwekkers zitten. Ditzelfde geldt voor de ontlasting van dieren, dus ook het schoonmaken van de hokken kan je het beste uitbesteden.

Oncologische revalidatie l Deurne | Is therapie bij kanker zinvol?

Spanning door chemobehandeling

Je bent ziek en ondergaat een behandeling waarvan je niet zeker weet of deze je gaat helpen. Logischerwijs brengt dit spanningen met zich mee. Die kunnen zich uiten door prikkelbaarheid of een somber gevoel.

Deze emotionele wankelheid kan leiden tot lichamelijke klachten, denk daarbij aan rug- of nekklachten, slapeloosheid, hoofdpijn en concentratieproblemen.

Het is goed om deze spanningsklachten serieus te nemen, zo kan je ervoor zorgen dat ze je niet teveel gaan belemmeren. Door de volgende zaken in acht te nemen ben je al heel goed bezig:

  • Neem voldoende rust
  • Pas het tempo waarin je jouw dagelijkse handelingen doet aan
  • Voor ontspanning en afleiding
  • Vraag in je omgeving of er mensen zijn die je willen helpen
  • Blijf in beweging
  • Kijk kritisch naar de haalbaarheid van werken
  • Neem de tijd voor ontspanningsoefeningen

Als je merkt dat de spanning je boven het hoofd groeit kan het ook raadzaam zijn om eens te praten met een psycholoog.

Onze fysiotherapeuten met aandachtsgebied oncologie

Om mensen met een oncologische klacht effectieve en veilige fysiotherapie te kunnen bieden, is inhoudelijke kennis van de ziekte erg belangrijk. De ontwikkelingen rondom kanker gaan snel, daarom zorgen wij ervoor dat onze kennis up to date blijft. Dat doen we door scholing en actieve deelname aan netwerken, zo kunnen we altijd behandelen volgens de meest recente inzichten.

Voor oncologische revalidatie kan je bij Fysio Jansen terecht bij Lise, Rachel, David en Inge. David en Rachel hebben de opleiding Oncologische Revalidatiewetenschappen succesvol afgerond, terwijl Lise en Inge hun masteropleiding Oncologiefysiotherapie hebben voltooid. Ze zijn aangesloten bij Oncozorg DeurneFyNeOn, Onconet en ISOZZon.

Oncozorg Deurne is een samenwerkingsverband tussen uiteenlopende lokale zorgprofessionals met aandachtsgebied oncologie. Samen zorgen we ervoor dat we jou een compleet pakket kunnen bieden, maar natuurlijk heeft niet iedereen alles nodig. Wat nodig is, bepalen we op basis van onze ervaring en inschatting maar in overleg met jou.

Oncozorg Deurne Fysiotherapie
Oncologische netwerken Fysio Jansen