Dementie is een veel voorkomende ziekte die met name (maar niet uitsluitend!) voor komt bij mensen op leeftijd. Dat we met z’n allen steeds ouder worden maakt dus dat een groeiende groep geconfronteerd wordt met dit ziektebeeld. Klachten beperken zich niet alleen tot het geestelijk vlak, maar zijn ook lichamelijk van aard. Fysiotherapie kan dus een positief aandeel leveren op het ziektebeloop.
Er zijn verschillende vormen van dementie, die hebben overeenkomsten maar ook verschillen. De vier bekendste zijn:
- Alzheimer
- Vasculaire dementie
- Frontotemporale dementie
- Lewy body dementie
Van de totale groep van mensen met dementie heeft zo’n 70 procent deze vorm. De oorzaak van de ziekte is niet bekend, wie het krijgt is dus niet te voorspellen. Op MRI-scans worden bij alzheimerpatiënten vaak eiwitophopingen in zenuwcellen gezien, vermoed wordt dat de zenuwcellen hierdoor vergaan. Alzheimer begint heel geleidelijk en het eerste symptoom is meestal geheugenverlies.
Deze ziekte wordt veroorzaakt door een verstoorde doorbloeding van de hersenen en wordt ook wel multi-infarct dementie genoemd. In de bloedvaten treedt aderverkalking op, waardoor er met enige regelmaat bloedingen of infarcten ontstaan. In beide gevallen sterft er een stukje van het hersenweefsel af. Meestal heeft de patiënt al een geschiedenis met hart- en vaatziekten.
Deze vorm van dementie ontstaat acuut en verloopt vaak trapsgewijs, telkens wanneer er een nieuw defect ontstaat valt de patiënt een trede naar beneden. Door de hersenbloeding(en) kunnen er bij vasculaire dementie ook lichamelijke verschijnselen optreden zoals verlamming of gevoelsstoornissen. De gemiddelde levensverwachting is vijf jaar na het verschijnen van de eerste symptomen. De meest voorkomende overlijdensoorzaak is een beroerte.
Deze vorm komt voor op jongere leeftijd, de meeste patiënten krijgen de eerste verschijnselen wanneer ze tussen de 40 en 60 jaar oud zijn. Het opvallendste kenmerk van deze dementievorm is verandering in gedrag of karakter. Ook kunnen taal en spraak aangetast worden. Hoe de ziekte zich uit is afhankelijk van de lokalisatie van het probleem. Wanneer de schade met name in de frontale hersenkwam zit, dan zal met name gedrag veranderen. Mensen kunnen impulsiever/grenzeloos worden of juist initiatief loos.
Bij schade in de temporale kwab zal juist taal worden aangetast. Woordenschat en taalbegrip nemen af, er is sprake van progressieve afasie.
De derde en laatste verschijningsvorm van frontotemporale dementie is die waarbij de motoriek verslechtert. Er is moeite met bewegen, trillen of stijfheid. Meestal is dit het eerst zichtbaar in de armen.
Cognitieve problemen komen in alle gevallen pas in een verder gevorderd stadium voor.
